İlham Dozu | Coğrafyamızın ilk feminist topluluğu: Nisvan Cemiyeti

İlham Dozunda bugüne kadar hep günümüzde varlığını sürdüren topluluklara yer verdik. Ancak hem dünyada hem de coğrafyamızda bugün yaşamasalar da kökü çok daha eskilere dayanan topluluklar var. Çünkü zaten toplulukların tarihi insanlık tarihiyle yaşıt. Bugün cumhuriyet öncesi bir kadın hakları topluluğundan ilham alacağız: Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti

neden bir aradalar?

Kadın haklarının Osmanlı’da gündem olarak üst sıralara taşınması Tanzimat dönemiyle başlıyor. Takip eden yıllarda, Birinci Dünya Savaşından biraz önce, 1913 yılında Kadınların Dünyası dergisi yayın hayatına merhaba diyor. Dergi yayın hayatına başladıktan kısa süre sonra da Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti kuruluyor. Derginin 53. sayısında Derneğin programına yer veriliyor. Cemiyet, Osmanlıda resmi olarak kurulan ilk feminist örgüt. Kadınların çalışma yaşamına katılması topluluğun öncelikli amaçlarından biri. Bu konuda birçok eylem ve toplantı yapılıyor.Kendi önerileri olan kadınlara yönelik meslek okulu formatını da ilk olarak kendileri uyguluyor ve bir terzilik okulu açıyorlar. Bunu öğretmenlik okulu, üniversite gibi uygulamalar takip ediyor. Kadın istihdamını güçlendirmenin yanında kadınların toplumsal yaşama katılması, kılık kıyafet gibi konularda kadınların geleneksel baskılardan kurtulması için mücadele veriyorlar.

nasıl bir topluluk?

Cemiyet, Osmanlıda tüm eylem, fikir ve örgütlenmesi kadınlar tarafından oluşturulan ilk kadın hakları topluluğu. Türkçe bilmeyen kadınlar da dahil olmak üzere Osmanlı topraklarında yaşayan tüm kadınların katılımına açık olan Dernek Osmanlıdaki diğer birçok kurumdan farklı olarak hiçbir yerden maddi destek almıyordu. Topluluktakilerin tamamı kadınlardı ve kadınların verdiği aidatlar ile bağışlar sayesinde çalışmalar yürütülüyordu.Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti, coğrafyamızdaki ilk feminist öz örgütlenme olarak sekiz yıl boyunca yaşadıktan sonra, 1921 yılında ekonomik koşullara dayanamayarak kapandı.