Türkiye’de hayvan haklarına dair tartışmaların hatırı sayılır bir kısmı, sokak hayvanlarının yaşam alanları üzerinden var oluyor. Farklı şehirlerdeki barınaklarda hayvanlara kötü muamele edildiğine dair haberlerin gündemi sarstığı son aylarda, toplumca hissedilen endişe, üzüntü ve çaresizlik hissinin yanı sıra sorunun çözümüne ilişkin yöntemsel bir kargaşa da hakim.
Hayvanların insanlarla paylaştıkları ortak yaşamı güvenli; sömürüden, acıdan ve suistimalden özgür bir işleyişte kurgulamak gerçekten mümkün mü? Bu soruyu temennilerin ötesinde, ilham dolu olduğu kadar somut çaba ve gerçekçi çözüm önerileriyle yanıtlayan bir grup insan var: Kimsesiz köpekleri kurtarmak, korumak ve yuvalandırmak için bir araya gelen MAYA Vakfı topluluğu.
neden bir aradalar?
Zaman içinde vakıf kimliği altında tüzel bir kişilik kazanmış olsa da MAYA, var oluşunu, ısrarla sürdürülen bireysel gayretlere borçlu. Hikaye, yaklaşık 15 yıl önce farklı sektörlerde ticari faaliyet yürüten Mehmet Akçay’ın hayatını bambaşka bir yöne çevirmesinin ardından, park ve dağlardaki köpekleri besleyip tedavilerini üstlenmesiyle başlıyor.
Kimsesiz bir hayvan zorlayıcı hava şartlarının, insan ve araç trafiğinin yarattığı risklere; aç kalma, eziyete ya da tecavüze uğrama; zehirlenme gibi tehditlere maruz kalarak sokaklarda ne kadar süre ayakta kalabilir?
Hayvanlar için daha güvenli bir ortam yaratmayı hayal eden Mehmet uzun yıllar verdiği mücadelelerin sonunda, Ankara’nın Gölbaşı ilçesinde, sekiz dönümlük arazi üzerine bir yaşam alanı oluşturmayı başarıyor.
Mehmet Amca Yaşam Alanı (MAYA) adıyla hizmet vermeye başlayan, iki bakıcının görev yaptığı bu saha bir süre sonra, Mehmet’in kendi imkanları ve bağışlar sayesinde yüzlerce sokak köpeğine yurt oluyor. Fakat madalyonun bir de öteki yüzü var: Mehmet ve arkadaşları bu iyi niyetli girişim vesilesiyle fark ediyorlar ki, sınırlı sayıda hayvana sınırları belli bir alanda yaşam güvencesi sağlamak, içlerine bir nebze su serpse de sorunu kalıcı şekilde çözmeye pek bir katkı sunmuyor. Peki barınaklar, diye soruyoruz.
Barınakların durumu hayvanların yaşamaları için uygun değil, diyor Mehmet. Çok küçük kafeslerde, çok az mamayla; çoğunda da hastalıklardan veya başka nedenlerden, ne yazık ki kısa sürede öldüklerini anlatıyor. Barınaklarda gece bekçileri yok, köpekler bir arada kaldıkları zaman doğal dürtüleri gereği birbirlerine zarar verebiliyor; bu da ölümlere yol açan başka bir neden, diye ekliyor. Aktardığı verilere göre, Türkiye’de sayıları 300’e yaklaşan barınak var, bunlar tam kapasite kullanıldığında 90 bine yakın hayvanı barındırabilir. Ancak yuvası olmayan; dağlarda, köylerde, şehirlerde sokaklarda yaşayan köpeklerin sayısı üç milyonu buluyor, diye açıklamayı sürdürüyor.
“Bu kadar hayvanı barınaklara götüremezsiniz. Hem kapasiteleri dolu hem de yaşam koşulları çok ağır.”
nasıl bir topluluk?
Peki ne olacak? MAYA’nın yol hikayesine geri dönersek, Mehmet ve arkadaşlarının asıl sorunla yüzleştikten sonra kendilerine sordukları soru da bu olmuş. Farklı ülkelerdeki uygulamaları inceleyip sahada edindikleri birikimin süzgecinden geçirdikten sonra en uygun yöntem olarak yuvalamayı benimsemişler. Yalnızca haneler değil, apartmanlar, iş yerleri, fabrikalar gibi farklı yaşam ve üretim alanlarının köpeklere yuva olma potansiyelini değerlendirmiş ve bu doğrultuda farkındalık yaratmak için çabalamaya başlamışlar. Zamanla gönüllüler artmış, sesleri gürleşmiş, topluluk güçlenmiş. MAYA’da yaşayan köpeklerin bakımını kalıcı kılabilmek için koruyucu aile olma mekanizması hayata geçirilmiş.
Malum herkesin şartları evlerinde hayvan beslemek için uygun olmayabilir. Ancak bir köpeğin koruyucu ailesi olmayı seçerek onun yaşamına uzaktan da dokunma imkanına sahipsiniz. Mehmet Amca Yaşam Alanındaki köpeklerden birinin koruyucu ailesi olduğunuzda, MAYA’nın o köpek için sağladığı bakım hizmetlerinin sürdürülmesine katkı sağlamış oluyorsunuz.
MAYA, geçen yıllar içinde epey yol katetmiş olsa da topluluğa güç aktaracak yeni insanların, özellikle gençlerin katılımı ve sorumluluk almasına her zamankinden daha çok ihtiyaç duyuyor. Hayvanlara dair gündemin canımızı yakan ağırlığını atmak, yeni yılın ilk günlerinde anlamlı bir başlangıç yapmak isterseniz, yaşam alanını ziyaret ederek MAYA topluluğunun köpek ve insanlarıyla tanışabilirsiniz. Sonra? Sonrası; topluluk, iyilik, güzellik.