Bu haftanın söz devrinde konuğumuz Genç Gönüllüler Derneği Başkanı Eyüp Coşkun. Eyüp, 2004’ten bu yana sivil toplumda hak odaklı yaklaşım çerçevesinde Türkiye ve Avrupa genelinde faaliyetler yürütüyor. İngiltere ve Amerika’da bulunan üniversitelerden aldığı çok sayıda çocuk ve gençlik katılımı eğitiminin ışığında arkadaşlarıyla yenilikçi yöntemler geliştiren Eyüp, Türkiye’de hakları odağa alan çocuk çalışmalarının yaygınlaştırılması için çaba gösteriyor.
Merhaba, ben Eyüp Coşkun. İlk sivil toplum deneyimim çevrecilikle başladı. Çevre ve tarihi değerlerin korunmasını daha lise çağlarında kendime dert edindim. Zamanla okullar bitti ama içimdeki gönüllülük aşkı hiç bitmedi. Doğup büyüdüğüm mahallemde toplumsal sorunlar için adım atmak isteyen esnaflar, arkadaşlarım ve akranlarımla Genç Gönüllüler Derneğinin temellerini attık.
2004’te İstanbul’un bir mahallesinde başkalarına göre zarara daha açık yaşayan çocuklar için fırsat eşitliği oluşturmak amacıyla kurulan Derneğimiz bugün 47 şehirde çocuk hakları, çocuk istismarı, çocuk katılımı, kamu-sivil toplum iş birliği faaliyetleri yürüten; yine çocukların haklarına erişmesi için farklı yöntemler geliştirip bunu yaygınlaştıran bir sivil toplum hareketine dönüştü.
Çocuk hakları alanındaki en büyük ihtiyaç ulusal düzeyde örgütlü olmamak
2019’da ulusal çapta bir çalıştay düzenledik. Bu çalıştayın en başında, başvuru sürecinde katılımcıların çocuk hakları farkındalığını tespit etmeye çalıştık. Gelen başvurularda nitelik aradık. Kendisini uzman olarak tanıtan 300 kişiden ancak 10 kadarının çocuk hakları bilgisinin yeterli olduğunu fark ettik. Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı, Türkiye Ulusal Ajansı gibi kuruluşların bünyesinde eğitmen havuzları var. Bu havuzlarda yer alan kişi sayısı da oldukça yetersiz. Bu sorunların önüne geçebilecek, daha nitelikli işlerin üretilmesine ihtiyaç olduğunu gözlemledik.
Oluşturulan sivil ağların kamu politikaları üzerinde yeterince etki edemediğini de görünce Türkiye’de çocuk hakları alanında faaliyet gösteren nitelikli bir çocuk hakları federasyonunun kurulması gerektiğini bu katılımcılarla paylaştık. Kısacası Genç Gönüllüler Derneği sadece çocuklara haklarını öğretmiyor aynı zamanda sivil toplumun, aktivistlerin, üniversitelerin ve kamu kurumlarının da çocuk hakları alanındaki bilgi düzeyini artırmak için çaba gösteriyor. Alanı geliştirmek için yerel, ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşları başta olmak üzere kamu kurumlarıyla işbirliği yapıyoruz. Kamu politikalarını daha etkin izlemek ve yön vermek için bu işbirliği zemininin profesyonelleşmesi gerekiyor.
Sivil Düşün destekleri ile karış karış Türkiye
Çocuk hakları seksek oyunu Hollanda Kraliyeti Matra İnsan Hakları Fonu başta olmak üzere Türkiye Ulusal Ajansı, Uluslararası Çocuk Merkezi, T.C. İçişleri, Gençlik Spor Bakanlığı ve Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı gibi çok sayıda kuruluşun nakdi ve ayni desteğini aldı. Bugün itibariyle 700’den fazla gönüllümüzle 47 şehirde her Dünya Çocuk Hakları Gününde eş zamanlı faaliyetler yürütüyoruz. 2014 yılında başlayan yaygınlaştırma faaliyetleri bu noktaya kolay gelmedi. Karadeniz Bölgesindeki şehirlerden o yıllarda neredeyse hiç talep gelmiyordu. Sivil Düşün’den aldığımız destekle Artvin’den Bolu’ya kadar tek tek gidip temas noktaları kurduk. Hedefimiz tüm Türkiye’yi çocuk hakları seksek oyunu ile buluşturmak.
Salgın, farklı şehirlere gitmemize, seyahat etmemize ve insanlarla temasta bulunmamıza fırsat vermedi. Ancak bu süreçte dijital platformlar üzerinden öğretmenlerin ve sivil toplumun dahil olduğu yarışma programları düzenledik. Türkiye’de salgın şartlarında tüm olumsuzluklara rağmen gönüllülük çalışmalarını dijitale taşıyan kişileri ödüllendirdik. Şehirlere gittiğimizde verdiğimiz çocuk hakları seksek oyunu eğitici eğitimi programlarını yine Sivil Düşün prodüksiyon desteği ile dijitale taşıma fırsatı bulduk. Böylece sizlerin de çocuk hakları seksek oyunu eğitici eğitimini hiçbir maliyet olmaksızın 36 dakikalık video ile alabilmeniz mümkün hale geldi.
Doktorların yeni reçetesi dijital ve fiziki oyunlar olmalı
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin dijital iyi uygulama örneklerine erişimi, yerelde faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları arasında iletişim ve işbirliği ağı oluşumu, yenilikçi- fiziki ve dijital içeriklerle çocuk hakları eğitim programı önerilerinin geliştirilmesine katkı sağlayacak bir çalıştay düzenledik. İstanbul ve Ankara’dan gelen sivil toplum yöneticileri ve GameDev isimli özel sektör temsilcileri ile bir araya geldik. Çocuk hakları çalışmalarını dijitale oyunla taşımak, özel sektörle işbirliği yapmak ve reklam geliri elde ederek sivil toplum örgütlerinin varoluşlarına katkıda bulunacak sosyal girişimlerin başlatılması gerektiği kararını aldık. Birkaç yıl içerisinde çocuk hakları çalışmalarının tamamını dijitalde oyun programlarına dönüştürüp yaygınlaştırma faaliyetlerini yürüteceğimizi buradan ilan edebiliriz.
0-18 yaş arasını çocuk olarak tanımıyoruz. Bu çocuklar aynı zamanda akran zorbalığı, istismar, ergenlik, hızlı kilo alma-verme, ayrımcılık vb. sayabileceğimiz çok sayıda olumsuzluğa maruz kalabiliyor. Farklı yaş gruplarına uygun, pedagogların gözetiminde hazırlanmış tematik oyunlar, üniversitelerin etik kurullarında da değerlendirilip birer karekod yardımıyla tedavi gören çocuklarla paylaşılmalı. Gelecek birkaç yıl içerisinde bu çalışmaları üniversite hastaneleri ile birlikte hayata geçirmeyi hedefliyoruz.