Merhaba,
Ben Dijital Haklara Erişim İnisiyatifi ekibinden Umut Erses. Bundan üç yıl önce herkes için dijital haklar diyerek yola çıkış hikayemizi paylaşmak için bugün söz bizde!
Dijital Haklara Erişim İnisiyatifi, Türkiye’de dijital hakların birer insan hakkı olduğu gerçeğinden hareket eden aktivistlerin öncülüğünde kuruldu. Neden dijital haklar derseniz, özel hayatın gizliliğinden eğitime, siyasi katılımdan çalışmaya birçok haktan yararlanma şeklimizin dijital araçlara ne kadar erişebildiğimizle ilgili olduğunu anımsatırız size. Yalnız erişmek de yetmiyor elbette. Bunlardan en iyi şekilde yararlanabilme becerimiz de çok belirleyici. Evet, dijital çağda yaşıyoruz. Ancak dijitale geçişi gerçekleştirirken gerçek anlamda kimseyi geride bırakmadığımızdan emin olmak önemli. Biz bu motivasyonla yola çıktık. Yaşlıların dijital içermelerini yani dijital dünyaya katılabilmelerini desteklemeyi yine onlarla birlikte başarabilmeyi kendimize hedef koyduk. Yaşlıların dijital ortamda daha güvenli yer almalarına yönelik alanlar yaratmak için çaba gösteriyoruz.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) yeni açıkladığı verilerle artık çok yaşlı bir ülke olduğumuzu söylüyor. [1] Türkiye’de nüfusun ortanca yaşı 2022 yılına göre yarım yaş artarak 34’e yükselmiş durumda. Dünya Sağlık Örgütü, 65 yaş ve üzerindeki yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payının yüzde 10’un üzerine çıktığı ülkeleri çok yaşlı nüfus olarak tanımlıyor. Ve tahmin edin Türkiye’de 65 yaş 
üzeri nüfusun oranı ne: Yüzde 10’u aşarak yüzde 10.2’yi bulmuş durumda.
Dijital teknolojiler, yaşlıların hayatının her alanında giderek daha önemli rol oynuyor. Eğitim, sağlık, finans, iletişim gibi alanlarda dijital
teknolojileri kullanan yaşlıların sayısı artıyor. Bununla birlikte, yaşlıların dijital teknolojilere erişimi ve kullanımına dair sorunlar da yükselişte. Bunların başında, yaşlıların dijital teknolojilere ulaşamıyor olmaları geliyor. Yani, yaşlılar için tasarlanmış dijital ürün ve hizmetler sınırlı; var olanlar onların fiziksel ya da bilişsel özelliklerini dikkate almayan tasarımlara sahip. Bu tür engeller haliyle yaşlıların dijital haklarının korunması, geliştirilmesi ve dijital alanda yaşlı ayrımcılığının önlenmesini zorlaştırıyor.
Biz Dijital Haklara Erişim İnisiyatifi olarak 2021’den bu yana Türkiye’de yaşlıların dijital haklara erişimlerinin güçlenmesine yönelik savunuculuk yapma gayretinde bir ekibiz. Çeşitli çıktı ve içerikler üreterek başkalarının da bu savunuculuğa ortak olabilmelerini kolaylaştıracak bir alan da açmış oluyoruz. Yolculuğumuzda Avrupa Birliği Sivil Düşün Programının en büyük destekçimiz olduğunu söyleyebiliriz.
Sivil Düşün desteği ile önce Herkes İçin Dijital Haklar/Digital Rights for All çalışmamızı hayata geçirdik. Bu çalışmayla Türkiye’de dijital hakların anlaşılmasını kamuoyunun gündemine taşımayı amaçladık; dijital hakların birer insan hakkı olduğunu vurguladık. Bu çalışmayı Dijital Alanda Yaşlılara Yer Aç kampanyası izledi. Dijital ortamda yaşlıların da var olduğuna ve bu ortamın onların ihtiyaçlarına yönelik nasıl tasarlanabileceğine dair farkındalık yarattık. Aynı zamanda aldığımız uzman desteğinin katkısıyla dünyadaki yaşlı hakları alanında gerçekleştirilen iyi uygulamaları daha yakından takip etme becerimizi geliştirdik. Yaşlılar İçin Dijital Haklar: Birlikte Güçlüyüz çalışmasıyla ise içinde bulunduğumuz Mart ayında İzmir’de bir buluşma gerçekleştirdik. Buluşmamızda farklı şehirlerden yaşlı haklarına değen alanlarda çalışan sivil toplum aktörleri bir araya geldi. Beraberce, yaşlıların dijital teknolojilere erişimi ve kullanımını kolaylaştırmak yolunda yaşlı politikaların uygulanmasını güçlendirecek öneriler hazırladık.
İsimleri değişse de özünde tüm çalışmalarımızın amacı aynı aslında: Her yaş için dijital eşitlik. Yaşlıların dijital alandaki varlıklarını güvence altında tutmak, başka yaş gruplarının haklarını korumaya da hizmet ediyor. Bir grubun kendini mevcut hissettiği alanlar, diğer gruplar için de daha özgür alanlara dönüşüyor. Öte yandan, ne kadar üretken olursak olalım, yolun başında olduğumuzun da farkındayız. Ama sesimizi duyurmak da büyük bir adım. Bize ulaşmak ve sesimize güç katmak isterseniz, hesaplarımızı ziyaret edebilirsiniz:
Ekibin Instagram , Twitter ve YouTube hesaplarına göz atın.
[1] 6 Şubat 2024 tarihinde açıklanan 2023 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçları