Açık Açık Türkiye’de, bağışçıları, bağışçı haklarını tanıyan şeffaf ve hesap verebilir dernek ve vakıflar ile bir araya getirmek amacı ile kurulan bir platform.
14-15 Kasım tarihlerinde gerçekleşecek #KaynakNerede temalı Sivil Düşün Danışma Kurulu Toplantısı’na konuşmacı olarak katılacak platform ile çalışmalarının detaylarını, Açık Açık’ın amaçlarını ve sivil topluma sunduğu katkıyı konuştuk. Dernek veya vakfına bağış toplamak isteyenlerin ve sivil alana bağış yaparak katkıda bulunanların merak ettikleri Açık Açık röportajında:
– Açık Açık platformunun detaylarını ve proje fikrinin nereden çıktığını kısaca anlatabilir misiniz?
Açık Açık, Türkiye’de, bağışçıları, bağışçı haklarını tanıyan şeffaf ve hesap verebilir dernek ve vakıflar ile bir araya getirmek amacı ile kurulmuş bir platformdur.
Açık Açık, bağışçıların;
• Desteklemek istedikleri hizmet alanında faaliyet gösteren (bağışçı hakları beyannamesini kabul etmiş) dernek ve vakıfları arayıp bulabildikleri,
• Dernek ve vakıfları istedikleri kriterlerde karşılaştırabildikleri,
• Ve bütün bilgileri ve kolaylıkları sadece şeffaf ve hesap verebilir dernek ve vakıflar için sağlarken, bağışçılık kültürünü yaygınlaştırmak amacı ile faaliyet gösteren bir platformdur.
Adım Adım sayesinde 8 yıl boyunca 10 bini aşkın gönüllü koşucunun bağış ve destek mailleri , 100 bini aşkın bağışçının geri dönüşleri, sivil Toplum kuruluşlarının şeffaflık ve iletişim duruşları ve onlarca anket ile bir çok fikir havada uçuşuyordu zaten. Ashoka adaylığı sürecinde bu taşlar yerine oturdu ve proje ortaya çıktı.
– Açık Açık’a bağış toplamak amacıyla kaydolmak STÖ’lere ne tip faydalar sağlıyor?
Öncelikle şunu söylemek lazım. Açık Açık’ın amacı kişilerin bağış yaparken soru sormalarını sağlamak, akıllı bağış yapmalarını sağlamak, STÖ’leri de şikayet ettikleri konularda aksiyon almaya itmek. Eğer buraya bağış almak amacı ile girerlerse bu uzun bir yol. Biz şeffaflığı ve hesap verebilirliği önemseyen STÖ’leri burada görmek istiyoruz. Umutluyuz da. 300’e yakın çağrımıza 30’u aşkın geri dönüş oldu. Kuruluşumuzu 33 STÖ ile yaptık.
Uzun vadede burada bağış olacaktır. Ama arzumuz STÖ’lerin buraya bağış için değil şeffaf bir Toplum için öncü olmak niyeti ile gelmeleri. STÖ’lere akıllı ve araştırıcı ve gerçekten bağışının nereye gittiği ile ilgilenen bağışçılara ulaşım sağlamayı istiyoruz. Ayrıca farklı ortaklıklar ile bu platformdaki STÖ’lere özel ayrıcalıklar sağlamaya çalışacağız. Eğitim programları, önemli toplantılara katılım vb. Örneğin kurumların kurumsal sosyal sorumluluk projeleri için bu platformdaki STÖ’ler arasından seçme yapmaları. Henüz yeni kurulduk, geçtiğimiz ay bir banka bize ulaşıp karar aşamasında sayfamızı kullanmak istediğini söyledi. İşte ölçülmesi çok zor bir etki.
– Size bağış toplamak üzere başvuran kurumların seçimindeki kriterleriniz (yasal, tematik vb.) nedir?
Açık Açık Platformu’nda yer alabilmek için ilk ve en önemli ön şartımız kurumun bağışçı haklarını imzalamasıdır. Bunu imzalayan bütün dernek ve vakıflar Açık Açık’a dahil olabiliyorlar: https://acikacik.org/stk/bagisci-haklari
Bu platforma dahil olan kurumlar Türkiye’de şeffaflık ve hesap verebilirliği teşvik eden, bağışçıların bağış yaparken istedikleri bütün sorulara cevap alabilmelerini sağlayan bir kültür oluşturmak için kurulan Açık Açık Derneği’ne bu yapının sürdürülebilir olması ve ayakta kalabilmesi için aylık web platformu kullanım bedeli ödemektedirler. Amacımız bu platforma dahil olmasalar da Türkiye’deki bütün sivil toplum kuruluşlarının bağışçı haklarını imzalaması ve buna uygun davranmasıdır.
– Bağışçı ve STÖ’ler arasındaki aracılığı nasıl bir teknik/yasal altyapıyla ya da ortaklıkla yürütüyorsunuz?
Açık Açık Platformunu bir kolaylaştırıcı diye düşünün. Teknik olarak standardize edilmiş bilgilerin hepsini STÖ’ler giriyor. Bağışçı bu bilgileri karşılaştırabiliyor. Bağış yapmaya niyetlenmesi halinde, bağışı direk olarak STÖ’nün posuna yapıyor, yani para Açık Açık’a değmiyor.
Hukuki alt yapı şu anda çalışıyor, anlaşma STÖ’ler ve Açık Açık’ın iktisadi teşekkülü arasında oluyor. STÖ’ler doğru bilgi verdiklerini, bilgilerini güncel tuttuklarını, bağışçı haklarına uyduklarını taahhüt ediyor. Bunun karşılığında STÖ’ler bu platformu kullanmak için aylık bir kullanma ücreti veriyor. Ayrıca eğer STÖ isterse, buraya direk bağış linkini de koyabiliyor ve bu durumda bağışçı sistem üzerinden bağış yaparsa, Açık Açık 3 aylık dönemlerde STÖ’den kaynak geliştirme danışmanlık hizmet bedeli talep ediyor.
– Web sitenizde bağışçılara çeşitli ipuçları sunuyorsunuz. “Bağışçılığın teşviki için neler yapılabilir?” ve “Nasıl bilinçli bağışçı olunur?” sorularını bizim için de cevaplayabilir misiniz?
Herkesin farklı bir fikri vardır. Bizim duruşumuz kalbi ile karar verirken aklını da işin içine sokan kişilerin sayısını artırmak. O yüzden benim cevabım bilinçli bağışçı olmak için araştırmanın gerektiği yönünde. STÖ’lere soru sorarken rahat olmak lazım. Ben bir STÖ’ye soru sordum diye hem gönüllülerinden hem başkanından azar işittim. Bağışçılığın teşviki içinse dünyayı yeniden keşfetmeye gerek yok.
140 ükeden yapılan hayırseverlik araştırması yapan GALLUP ve CAF şunları söyler:
Dünyada tüm hükümetler;
– Türkiye’de bağışçılığın güncel durumu hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
Türkiye’nin özeti şudur: Bir Türk, yılda ortalama 250 TL bağış yapar.
Dağılımı da şu şekildedir: Öncelikle bireysel gelirin %1’i bile değildir. 80 TL fite ve zekat, 50 TL dilenci, 40 TL akrabalara, 15 TL komşulara, 17 TL de STÖ’lere gidiyor (bunun oranı gelirin on binde altısıdır, bu oran Amerika’da %2, Avrupa’da %1,15’tir.
Ana sebebi Türklerin bütün güven ve empati ilişkili endekslerde dünyanın kötü %10’luk dilimlerinde yer almasıdır. Güvensiz ve empatisiz bir toplum nasıl olur derseniz; size bu konuda dünyanın en kötü 10 toplumunu söyleyeyim. Empatide en kötü 10; Mısır, Bosna Hersek, Çin, Sırbistan, Ermenistan, Yemen, Bulgaristan, Romanya, Makedonya (World Giving Index 2016) (Türkiye de burada idi ama sebebi bilinmeyen bir şekilde 1 yıldır Türkiye, Gallup anket sonuçlarını İngiltere’ye göndermiyor.)
Kişiler arası Güven en kötü 10: Trinidad Tobago, Cape Verde, Türkiye, Ruanda, Botswana, Malawi, Kamboçya, Endonezya, Gana, Brezilya (http://www.jdsurvey.net/jds/jdsurveyActualidad.jsp?Idioma=I&SeccionTexto=0404&NOID=104) Herhalde başka söze gerek yok.
– Açılışınızdan bugüne dek aracılık edilen bağış miktarına dair verileri bizimle paylaşabilir misiniz?
Hiçbir sakıncası yok, henüz bağış yok sayfamız en başta da söylediğim gibi bunu teşvik etmek yerine şeffaflığı teşvik ediyor. Ama bunu başlatacak ve artıracak çalışmalarımız var, sponsor arıyoruz.
– Sizce aktivizm ne anlam ifade ediyor?
Kişinin canını sıkan, değiştirmek veya çözmek istediği bir sorunu çözmek için; durup söylenmek, şikayet etmek yerine ayağa kalkması ve fiziki olarak bir duruş sergilemesidir. Bu; sessizce ayakta durmak ile dalgalar arasında bir botun içinde fok avcılığını durdurmak üzere hayatını tehlikeye atmak arasında upuzun bir çizgidir.Foto @freepik