Orası neresi?
Zaman hep aynı hızda mı akar? Hayata nasıl baktığımız, zamanı nasıl algıladığımıza etki edebilir mi? Sahi size de günler bazen, bazı yerlerde, daha uzun ve geniş gelmez mi?
Örneğin bir Akdeniz kasabasında. Sokaklar, dükkanlar, bulutlar mavi. Saat yerine denize bakıyoruz. Hiç kıpırtı yok. Dalgalar hareketlendikçe güneşin de yeri değişiyor. Kaş, gerçekten de söyledikleri gibi. Bir şeye yetişmekle ilgilenmeyen bu hali bizi etkiliyor. Kendi ritminde ve iddiasız. Merkezden batıya doğru 10 dakika kadar yürüyünce ulaştığımız Antiphellos Antik Tiyatrosu da bunu kanıtlıyor. 2 bin 200 yıl önce inşa edilen bu denize nazır tiyatro amfisinde zaman, bir anlığına, onu hissetmeyecek kadar yavaşlıyor.
Amfi 4 bin seyirciyi alacak kadar büyük. Onu doldurmak bile bizim için bir hayalken, şimdi Kaş’ın sokaklarına taştık.
Diyor Kaş Çevre ve Kültür Derneğinden (KAŞÇEV) bir gönüllü. Söyledikleri heyecan verici çünkü zamanın ağır çekim ilerlediği yerlerin sakinliği, huzuru ortaya çıkardığı gibi durağanlığı taşıyabiliyor yanında. Evet Kaş, doğası ve tarihiyle hem yerli hem yabancı turistler için görmezden gelinemeyecek kadar parlak bir çekim merkezi. Öte yandan büyükşehirlerde öbekleşen nitelikli sanat etkinliklerinin uzağında kaldığı da bir gerçek. Aslında tüm hikayeyi yazdıran da bu: Kasabanın iklimine biraz canlılık, biraz neşe lazım. Deniz, orman, güneş, yerli yerinde. Peki ruhları besleyecek o pırıltı? Sanatla buluşmanın, insanı yeni anlamlara salan ve hiç fark ettirmeden daha iyi hissettiren renkli fırsatları?
Ne değişti?
Alkışlar hazırsa, Kaş Tiyatro Günleri’ni antik amfinin kocaman sahnesine buyur edelim. KAŞÇEV’lilerin üç yıldır tamamen ücretsiz şekilde kendi çabalarıyla organize ettikleri bu etkinlik, metropollerin çok ışıklı, kalabalık oyunlarını Kaş’ın yaşlı kent tiyatrosu kadar, sokaklarına, kafelerine, köy meydanlarına da taşıyarak gerçek bir festival ruhu yaratıyor. İrili ufaklı, sarılı morlu performanslar, sokakların kemerlerinden, balkonların demirlerinden fışkıran begonviller gibi orada burada beliriyor. Tarihi evlerin bahçelerindeki limon ağaçları, atölyelere gölgelik oluyor.
Çukurbağ Köyü İlköğretim Okulu, köy muhtarlığının da desteğiyle gösteri için gösteri için hazır hale getiriliyor. Esnaflar, dükkanlarının kapılarını söyleşiler için ardına kadar açıyor. Yalnızca Kaş’ta yaşayanlar değil, çevre il, ilçe ve köylerden gelen binlerce insan dünyanın en eski yerleşim alanlarından birinde, zamanı hızlandıran bu büyülü şenliğin parçası olup yaşadığını hissediyor. Sanatçılar ve oyuncular, her seferinde yeni mekanlarla genişleyen sahnelerde performans vermenin oyunların etkisini nasıl dönüştürdüğüne şahit oluyorlar.
– Tüm kasabaya ve çevresine yayılmış etkinlikleri, finalde Antik Tiyatrodaki temsil ile taçlandırıyoruz. Binlere karşı oynamak, oyuncular için çok biricik bir deneyim oluyor.
Teknik ekibinden yazarına, oyuncusundan yönetmenine tiyatro grupları da buradan memnun ayrılıyor.
– Katılımcıları en çok memnun eden ne oluyor peki?
– Bir keresinde 50’li yaşlarında bir çift geldi yanımıza. Onlar mesela, bu denli nitelikli işlerin seçilmiş olmasına çok teşekkür ettiler. Birçok izleyicimiz programa çocuk oyunları eklenmesine çok seviniyor. Tüm bunları herhangi bir ücret talebi olmadan, herkesin katılabileceği şekilde tasarlamanız beni çok heyecanlandırdı, diyenler var.
Nasıl değişti?
Düşünsenize, aynı gün içinde en az üç performans izleyebiliyor, etkinlikler arasında seçim yapabiliyor, zamnınızı hem Kaş’ın farklı noktalarında gezerek hem de festivalle iç içe geçirebiliyorsunuz. Tüm bu akışın arkasında çok ciddi bir emek olduğu aşikar.
Kaş Çevre ve Kültür Derneği topluluğu bu emeği örgütleyen lokomotif güç ancak Festivali üç yıldır sürdürebilmelerinde, elbette aldıkları desteklerin de payı var. Örneğin başlangıç zamanlarında yerel yönetimlerden göremedikleri katkıyı, zaman içinde almanın ellerini çok rahatlattığını anlatıyorlar. Kaş Kaymakamlığı, Antalya İl Kültür Müdürlüğü, Demre Müze Müdürlüğü Antifelos Antik Tiyatrosunun Kaş Tiyatro Günleri için ücretsiz tahsisini sağlamış. Kaş Belediyesi hem ulaşım desteği sunmuş hem de teknik altyapı için yanlarında olmuş.
Akdeniz Üniversitesi Tiyatro Bölümü Oyunculuk öğrencilerinin, akademisyen öğretmenleri ile Kaş’a gelerek gönüllü biçimde operayona katılmaları, etkinliğin Antalya’da da yankı bulup sahiplenilmesine aracılık etmiş. Esnafın desteği de her yıl katlanarak artmış.
Bazı işler başlarken göze küçük görünüyor. Sonra yol üzerinde büyük büyük ihtiyaçlar çıkabiliyor ortaya. Benzer şekilde, bu iş çok büyük altından kalkamayız, dediğiniz şeylere dört bir yandan katkı geliyor, belki de hiç ummadığınız şekilde tamamlanıveriyor o iş. Bizim herkesin bir ucundan tutup da desteğini akatarabileceği bir yapımız var. Oyunculardan, kurulum ekiplerine tüm misafirlerimizin seyahat masraflarını Sivil Düşün desteğiyle karşıladık örneğin. Engelli bir izleyicimiz vardı örneğin, onun etkinliklere ulaşımını sağlamak için Kaş Belediyesi çağrımıza yanıt verip bozuk olan yolu ıslah etti. Mekanlar için yerel yönetimlerden, tanıtımlar için halktan yardım gördük; tüm güçleriyle yanımızda olan, sayıları her geçen yıl artan onlarca gönüllümüz var.
Ekip, Kaş Tiyatro Günlerinin, kendilerine kazandırdığı hiçbir geliri olmadığının altını çiziyor. Tabi şunları saymazsak diye de ekliyorlar:
Antik Tiyatronun sınırlarını aşan, merkezden köylere kadar ulaşan bir alanda nitelikli sanatsal içeriğe nefes aldırmak…
Sanatın yalnız sahnenelenmesi değil üretilmesine de aracı olmak için eğitim programları tasarlayacak güce kavuşmak….
Ve tabi belki de en değerlisi, sanatsal ifade özgürlüğünü Akdeniz Havzasının bağrından begonviller gibi fışkırtıp tüm bölgeye bulaştırmak.
Antiphellos’un basamaklarına oturup bir süre denize bakıyoruz. Saate ihtiyacımız yok. Sanki bu hikayeyi dinlerken binlerce yıl geçti ama dalgalar öylece duruyor. Zamanın neredeyse hiç hissedilmediği o an’da içimizi bir sevinç sarıyor.
İllustrasyonlar: Ilgın Ataş