Geçtiğimiz yıl Hakkari’de kurulmuş olan Bir Kadın Bir Hayat Derneği, Sivil Düşün desteği ve Sağlıkta Genç Yaklaşımlar iş birliği ile ‘cinsel sağlık ve üreme sağlığı eğitimi’ düzenledi. Kendileri ile çalışmaları üzerine konuştuk.
- Bir Kadın Bir Hayat Derneği’nin nasıl ve ne amaçla bir araya geldiğini kısaca anlatır mısınız?
Bir Kadın Bir Hayat Derneği aynı adla yapılan araştırma projesi sonucunda kuruldu. 2015 yılının ilk aylarında basında gördüğümüz intihar vakaları dikkatimizi çekmeye başlamıştı. Van ve Hakkari’de ciddi intihar vakaları yaşanıyordu, genç kadınlar kendilerini tandırda asıyorlardı. Son olarak 2015 yılı Temmuz ayında 10 yaşında bir kız çocuğunun kendini tandırda asması ile ‘neler’ oluyor sorusu ile yola çıktık. Beş genç kadın fikir birliği ile projeyi yazmaya karar verdik.
2015 yılı Temmuz ayında Van-Hakkari Kadın İntiharları ve Çocuk Hak İhlalleri Araştırma Projesi ile TOG Genç Kadın Fonu Programı’na başvurduk. Çalışma onaylandığında Eylül ayında çalışmalara başladık. Mart 2016’da raporlamamızı yaptık. Kış aylarında ilçe ilçe, köy köy yaptığımız çalışma ile bir çok sorunla karşılaştık. Elimizde basından topladığımız haberlerden başka hiçbir veri yoktu. Emniyet Genel Müdürlüğü dahil hiçbir yerden destek alamadık, veriler paylaşılmıyordu çünkü. TÜİK verileri ve basından elde ettiğimiz verilerle yola çıktık. Karşımıza çıkan sonuçlar bizleri korkutuyordu. Bir intihar vakası bildiğimiz evlerden, iki intihar vakası gibi durumlarla karşılaşıyorduk. Raporlamamızı tamamladıktan sonra dahi yaşadığımız olayların etkisinden çıkamıyorduk. Genç kadınlar ve yenilenen ekiple tekrar bir araya geldik ve sebepleri biliyoruz peki ‘çözüm’ ne olabilir düşüncesiyle tekrar yola çıktık. Ve kadın güçlendirme merkezi açma hayaliyle ilk olarak dernekleşme sürecine girdik. Çalışmamız tamamlandığında proje adını vererek Hakkari’de 24 Kasım 2016 günü resmi olarak dernekleştik. Amacımız kadınların güçlendirilmesi ve hayata sosyal yaşamdaki yerlerini kuvvetlendirmek. Hakkari’de kurulduk çünkü, burada kadın sorunlarına dair herhangi bir çalışma yapılmıyordu ve halkın bizden isteği üzerine böyle bir çalışma yapma gereği duyduk. Projeyi yazan 5 kadından 4’ü Hakkarili değil. Derneği kuran kadınlardan yalnızca bir kişi Hakkarili. Amacımız Hakkari’de kurulan bu derneği Hakkarili kadınlarla büyütüp geliştirmek. Bu Dernek Hakkarili kadınlarındır ve gün geçtikçe büyüyoruz.
- Derneğinizin Sivil Düşün desteğiyle düzenlediği ‘cinsel sağlık ve üreme sağlığı eğitimi’ ne katılımcıların ilgisi nasıldı?
Öncelikle belirtmek isteriz ki Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Eğitimi Hakkari’de ilk kez gerçekleşti. Sivil Düşün bu anlamda bir ilki gerçekleştirmemize destek oldu. Ayrıca Derneğimizin de ilk eğitimi oldu. Bu eğitimi yapmamızın sebebi araştırma çalışması yaparken bu konuda hem genç kadınların hem de yetişkinlerin bilgisiz olduğunu tespit etmemizdi. Cinsellik bu coğrafyada en büyük tabulardan, kadınlar arasında da konuşulmayan bir konu. Ayrıca bilgiye olan erişiminde kısıtlı olması sebebiyle büyük önem arz ediyor. Bizlerde ilginin ve tepkinin ne olacağını merakla bekliyorduk. Katılımcıların ilgisi bizleri hem şaşırttı hem şaşırtmadı aslında. Çünkü bu bir ihtiyaç biliyoruz ama tabular söz konusu olunca biz de merak içerisindeydik. Eğitmen desteğini Sağlıkta Genç Yaklaşımlar Derneği’nden aldık. Katılımcılarımızın hepsi ilk kez akran eğitim modeli ile eğitim aldılar. Bu onların katılımlarını daha da arttırdı ve bizlere bu tarz eğitimlere ihtiyaçları olduğunu ve devam etmesi talebinde bulundular. Eğitmenlerin de geri bildirimleri ile katılımcılarımızın aktif olması gereken oturumlarda genel olarak çekinmeden aktif olduklarını söylediler. Tabularımızı yıkıp rahatlıkla katılım sağladılar. Bizlere ‘kendi vücudumuzu tanıma dahil cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkında bilmediğimiz o kadar çok şey varmış ki, bu bizi çok şaşırttı’ gibi geri dönüşler aldık. Eğitimden 20 genç kadın yararlandı.
- Eğitim ve atölye içeriğinde bölgesel dinamikler göz önüne alındı mı? Kısaca konu başlıklarını aktarabilir misiniz?
Bu konuda oldukça hassas davrandık. Eğitim yalnızca genç kadınlara verildi. Bunun sebebi de bu tarz bir eğitim daha önceden Hakkari’de ilk defa yapıldı. Akran eğitim ve formal olmayan eğitim modeli ile çalıştığımız için yalnızca genç kadınlara yönelik hazırladık eğitimimizi.
HIV- AIDS hakkında bilgilendirme, vücudumuzu tanıyalım, kendi kendine meme muayenesi, kendi kendine testis muayenesi, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, korunma yöntemleri, gebelik hakkında bilgilendirme gibi konularla alakalı atölyeler düzenlendi. Eğitim 2 gün sürdü.
- Önümüzdeki dönemde planladığınız çalışmalardan bahsedebilir misiniz?
Dernek olarak kurulduğumuz günden öncesinde dahi kadın güçlendirme merkezi açmayı hedefledik. Stratejik hedefle birlikte öncelikle derneğimizin arka planını geliştirmek üzerine çalışmalar yaptık. Bir yıl boyunca çeşitli lobicilik ve savunuculuk çalışmaları yaptık ve bu çalışmalara katıldık. Türkiye’de çağrısını aldığımız toplantılara, çalıştaylara ve eğitimlere katıldık. Bu süreçle beraber kurduğumuz ilişkiler neticesinde eğitim ve etkinlik dönemine giriş yaptık. Sivil Düşün’ün desteği ile ilk eğitimimizi gerçekleştirdik. Önümüzdeki süreçte toplumsal cinsiyet atölyeleri ve politika üretme üzerine çalışmalar yapmayı hedefliyoruz. Hakkari’de sinema yok. Bir diğer projemizde öncelikle kadınlarla ayrıca karma gruplarla toplumsal cinsiyet, kadın hakları konuları üzerinde belli periyotlarla sinema günleri düzenleme. Bu filmlerle atölye ve proje çalışmaları yürütmek. Ayrıca şehirde bulunan kadınların kurduğu oluşumlarla ağ kurmayı hedefliyoruz. Bir Kadın Bir Hayat Derneği Eğitmen Havuzu oluşturmayı hedefledik. Şehirde Kadın Meclisi kurmak istiyoruz. Böylelikle kadınların örgütlülüğünü sağlamayı hedefliyoruz. Hakkari’de kadın sorunlarına yönelik kurulan ve şu an da tek dernek olmak büyük bir sorumluluk veriyor bizlere. Ayrıca kadın sorunlarına dair çalışmalar yapılmadığı için büyük bir yükün altına girdik. Oldukça yoğun bir süreç bizleri bekliyor. Bu yoğunluk bizleri mutlu ediyor çünkü ‘Birlikte Öğrenip Birlikte Güçleneceğiz ‘ mottosuyla yola çıktık. Yapılacak çok iş var eminiz ki Hakkari’de yeni bir dönem açılıyor ve olumlu gelişmelerle Hakkari kadınları olarak Türkiye’de değişimde örnek olacağız.
Ayrıca şu anda aynı ağda bulunduğumuz Türkiye’nin farklı yerlerinde bulunan bazı derneklerle Gençleri ilgilendiren önemli bir konuda çalışıyoruz. Umuyoruz ki yakında sizlerde bu çalışmadan haberdar olacaksınız.
- Son olarak sizin ‘aktivizm’ tanımınızı alabilir miyiz?
Aktivizm değişim ve etki etmektir. Bizler kadın hakları önceliği ile çocuk haklarını savunan ve çalışan bir topluluğuz. Bu sebeple diyoruz ki ‘şikayet etmek değil eylem ve müdahale ile değişim sağlayıp yasalara etki etmektir aktivizm.’