ULUSLARARASI ŞEFFAFLIK DERNEĞİ’NİN
2014 YILI AB İLERLEME RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMESİ
“2014 İlerleme Raporu Uluslararası Şeffaflık Derneği’nin Bugüne Kadar Yapmış Olduğu Çalışmalarda Vurguladığı Problemli Noktalara Dikkat Çekiyor” Her yıl olduğu gibi bu yıl da Ekim ayının ilk haftasında Avrupa Komisyonu Türkiye için hazırladığı ilerleme raporunu yayınladı. Komisyon tarafından Türkiye için hazırlanan 17. rapor, genel olarak ılımlı bir dille yazılmış olsa da son dönemlerde yaşanan gelişmelere dikkat çekerek bazı çekincelere vurgu yapıyor. Uluslararası Şeffaflık Derneği olarak biz de raporun çalışma alanlarımız olan şeffaflık ve yolsuzluk konuları kapsamında değindiği noktaların kısa bir özetini çıkardık. Şeffaflık ve yolsuzluk konularına rapor, Kopenhag Kriterleri’ne uyum başlığı adı altında Siyasi Kriterler bölümünde ve AB’nin geçtiğimiz yıllarda müzakere sürecinin kalbi olarak tanımladığı başlıklardan biri olan 23 numaralı Adalet ve Temel Haklar başlığında değiniyor. Uluslararası Şeffaflık Derneği olarak cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde yürüttüğümüz kampanyalarda şeffaf bir seçim süreci adına adaylardan talep etmiş olduğumuz; mal varlıklarının, kampanya finansmanlarının ve bağışçıların kamuoyuna açıklanması talebimizin oldukça haklı olduğunu da raporda yapılan uyarılara bakarak söylemek mümkün. Raporda 2014 Ağustos ayında düzenlenen seçimler hakkında AGİT ve Avrupa Konseyi’nin çalışmalarına atıfta bulunarak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kampanya finansmanının yeteri kadar şeffaf ve hesap verebilir olmadığına dikkat çekiliyor. Ayrıca raporda yine cumhurbaşkanlığı seçimleri üzerinden; seçimler sırasında Başbakan’ın pozisyonunu kullanarak edindiği avantajlara değinilmiş ve kamu kaynaklarının kullanılması ile ilgili kaygılardan bahsedilmiş. Bunun yanında rapor 17 ve 25 Aralık tarihlerinde gerçekleşen yolsuzluk operasyonunun ardından istifa eden Milletvekili ve Bakanlara yer veriyor. Yolsuzluk operasyonuna cevap olarak polis ve yargı teşkilatında operasyonla ilgilenen yetkililerin görev yerlerinin değiştirilmesi ile HSYK ve internet yasalarının herhangi bir tartışma olmadan değiştirilmesi yargının bağımsızlığı, tarafsızlığı ve etkinliği konusunda endişe yaratıyor. Ayrıca siyasilerin ve üst düzey bürokratların geniş dokunulmazlıklarının yolsuzlukla mücadelede engel oluşturduğundan bahsediliyor. Raporda ayrıca Etik Konseyi kararlarını uygulatma yönünde yetkisinin bulunmamasıyla askeri ve akademik personel için etik kurallarının bulunmaması eleştiriliyor. Bunun yanında siyasilerin ve bürokratların varlıklarının kamuya beyanı konusunda kontrolün yetersizliğine ve yasadaki açıklara dikkat çekiliyor. Uluslararası Şeffaflık Derneği olarak bu noktadaki eksikliklerin uzunca bir süredir farkındayız. 30 Mart Yerel Seçimlerinden bu yana siyasetçilerin ve üst düzey kamu görevlilerinin mal varlıklarını kamuoyuna açıklamaları için #TemizSiyaset başlığıyla change.org üzerinden sürdürdüğümüz kampanyamız 25binin üzerinde imzacıya ulaştı, taleplerimiz iletildi. Avrupa Komisyonu da raporda bu konuda Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi’nin 20. Maddesinin gereği olarak yasadışı zenginleşmeyi suç haline getirmesinin gündeme alınması öneriyor. Rapora göre 2010-2014 Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesi Stratejisi kapsamında kurulan çalışma gruplarının raporlarının kamuya açılmaması sivil toplumun yolsuzluğa karşı katkı sunmasını engelliyor. Ayrıca çalışma gruplarının yaptığı önerilerin bir kısmının uygulanmaması da raporun dikkat çektiği noktalardan biri. AB İlerleme Raporu Başbakanlık Teftiş Kurulu’nun yolsuzlukla mücadelede bağımsızlığından ve kurumsal kapasitesinin belirsiz olduğundan bahsederken kurulun sadece koordinasyon rolünün bulunmasına atıfta bulunuyor. Bununla birlikte raporda Türkiye’nin özellikle siyasi etik ve siyasetin finansmanı alanında Avrupa Konseyi’nin Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu’nun (GRECO) önerilerini cevapsız bıraktığı belirtiliyor. Uluslararası Şeffaflık Derneği olarak yolsuzlukların önlenmesi; dürüst, şeffaf ve hesap verebilir bir yönetim anlayışını esas alan siyaset ve kamu yönetimi için çalışmalarımıza ederken Avrupa Komisyonunun raporda yapmış olduğu uyarıların dikkate alınarak gerekli düzenlemeler için bir an önce harekete geçilmesini umuyoruz Raporun tamamına ulaşmak için: http://www.ab.gov.tr/files/000etkinlikler/20141008_turkey_progress_report_en.pdf